Zespół Szkół Specjalnych w Biłgoraju

Dobór najefektywniejszych metod dydaktyczno-wychowawczych i rewalidacyjnych oraz odpowiedniego oddziaływania terapeutycznego zależy od rozległej znajomości uczniów, właściwego dostosowania materiału i możliwości metodycznego wykorzystania nowych technologii kształcenia, różnych środków, pomocy edukacyjnych czy też wyposażenia szkoły. Nauczyciele dokonujący wyboru odpowiednich form i sposobów pomocy uczniowi kierują się głównie ich skutecznością. Wybierają metodę najbardziej skuteczną, w pełni aktywizującą uczniów, przez budzenie ich zainteresowań, wzmacnianie motywacji do uczenia się, szeroko pojętego rozwoju osobistego.

 

Metoda ośrodków pracy poprzez całościowe nauczanie pozwala łączyć działania dydaktyczne i rewalidacyjne. Jest to szczególnie ważne ze względu na specyficzne właściwości psychofizyczne naszych uczniów. Realizacja metody polega na zaplanowaniu na miesiąc ośrodków pracy, czyli tematów tygodniowych, które rozbijają się z kolei na dzienne. Tematy te są ujęte w planie pracy i zakładają obserwację, kojarzenie, rozwiązywanie problemów, ekspresję, aktywność i samodzielność uczniów oraz rozbudzają zainteresowania. W sytuacji, kiedy jeden z uczniów pracuje o wiele wolniej niż inne, nauczyciel tak organizuje zajęcia, aby temu właśnie dziecku ułatwić dłuższą obserwację lub umożliwić dłuższe zastanowienie się i myślenie bez szkody dla innych uczniów.

Treści nauczania obejmują tematykę związaną ze środowiskiem społeczno-przyrodniczym w obrębie następujących działów tematycznych:

1. pory roku i związane z nimi zmiany w przyrodzie oraz zajęcia przyrodnicze,
2. w szkole i w klasie, otoczenie szkoły, droga do szkoły,
3. rodzinny dom dziecka, życie w rodzinie, mieszkanie,
4. rodzinna miejscowość i okolice, urzędy, zajęcia ludzi, zabytki itp.,
5. tematyka okolicznościowa związana ze świętami i innymi aktualnymi wydarzeniami.

 

Kinezjologia Edukacyjna P. Dennisona, zwana też Gimnastyką Mózgu, jest metodą wspomagającą naturalny rozwój psychofizyczny dziecka. Zajęcia prowadzą wykwalifikowani nauczyciele-terapeuci. To ćwiczenia wykorzystujące ruch, relaksacyjne i energetyzujące służące integracji półkul mózgowych w celu efektywniejszego działania. Ćwiczenia nauczyciel dostosowuje do celów zajęć i dobiera je adekwatnie do potrzeb konkretnego ucznia. Ćwiczenia te usprawniają nieprawidłowo rozwijające się funkcje, poprawiają kondycję, likwidują wzmożone napięcie, działają relaksacyjnie na organizm. Efekty stosowanej Gimnastyki Mózgu to m.in.:

• poprawa koncentracji uwagi,
• poprawa koordynacji i sprawność widzenia, słuchania i myślenia,
• szybsza gotowość do wykonywania zadań,
• szybsze i efektywniejsze zapamiętywanie,
• poprawa koordynacji wzrokowo- ruchowej,
• poprawa umiejętności komunikacyjnych, rozumienia poleceń,
• zwiększanie zdolności manualnych,
• synchronizacja współpracy obu półkul mózgowych.

 

Metodą Ruchu Rozwijającego W. Sherborne prowadzone są przez nauczycieli-terapeutów zajęcia grupowe. Zajęcia odbywają się w kilku grupach zróżnicowanych pod względem sprawności psychofizycznej uczniów. Zajęcia prowadzone metodą Ruchu Rozwijającego uwzględniają prawidłowości rozwoju emocjonalnego i społecznego uczniów oraz rozwoju procesu grupowego, a także możliwości i ograniczenia psychofizyczne uczniów, wynikające z zaburzeń ich rozwoju. Program zajęć dla całej grupy nastawiony jest na rozwijanie przez odpowiednie ćwiczenia i zabawy ruchowe takich cech, jak: poczucie bezpieczeństwa, odpowiedzialność, wrażliwość, umiejętność nawiązywania kontaktów z drugą osobą i uwzględnia zarówno potrzeby grupy, jak i indywidualne potrzeby uczniów.

Podstawowe założenia metody, to rozwijanie przez ruch:

• świadomości własnego ciała i usprawniania ruchowego,
• świadomości przestrzeni i działania w niej,
• dzielenia przestrzeni z innymi ludźmi i nawiązywania z nimi bliskiego kontaktu.

 

Metoda M. i Ch. Knill – Programy Aktywności stosowana jest na zajęciach przez nauczycieli jako metoda wspomagająca, zarówno do pracy indywidualnej z uczniem, jak i grupowej. Do zajęć kwalifikowani są uczniowie w różnym wieku jak i o różnym poziomie rozwoju intelektualnego, społecznego i fizycznego. Programy aktywności Knillów rozwijają percepcję słuchowo – wzrokowo - ruchową poprzez czerpanie radości ze wspólnego, równoczesnego wykonywania zadań. Proponowane programy tworzą ramy, dzięki którym rozwija się kontakt społeczny, ruch i zabawa jak również pełnią funkcję bazy wyjściowej dla rozwoju rozumienia i porozumiewania się. Metoda jest doskonałym sposobem w tworzeniu pomostu pomiędzy dzieckiem a otoczeniem, gdyż przyswajane formy aktywności sprzyjają występowaniu spontanicznych form porozumiewania się. Stanowi ponadto podstawę pozwalającą dziecku opanować coraz bardziej złożone umiejętności konieczne do codziennego funkcjonowania i dalszego rozwoju.

 

Arteterapia - terapia przez sztukę prowadzona jest przez wszystkich nauczycieli w naszej szkole podczas zajęć obowiązkowych i dodatkowych. Podstawowym celem metody jest poznanie uczniów z możliwościami wyrażania emocji przez sztukę. Jest to szczególnie ważne dla tych osób, których ograniczone zdolności językowe nie pozwalają na relacjonowanie innym swoich przeżyć. Ideą metody jest zwrócenie uwagi uczniów nie tylko na efekt końcowy pracy twórczej, ale i na sam proces tworzenia. W terapii stosowane są różnorodne środki i narzędzia oddziaływań. Prace uczniów mają charakter twórczy, odzwierciedlają ich autentyczne uczucia i emocje, dają obraz wyznawanych przez nie wartości i przyjmowanych postaw. Pozwalają dotrzeć bardzo głęboko w świat myśli, pragnień, marzeń, radości i smutków, dotknąć tego, co w innych warunkach nigdy nie miałoby szansy zostać poznane.

Terapia ma pozytywny wpływ na rozwój osobowości uczniów, ułatwia im rozumienie ich własnych stanów i zachowań. Dla wielu z nich jest to jedyna forma uzewnętrznienia własnego świata przeżyć za pomocą symboli.

 

Muzykoterapia to szereg oddziaływań terapeutycznych w naszej szkole. Oddziaływania te mają na celu poprawę funkcjonowania dziecka poprzez podniesienie nastroju, aktywizację, pobudzenie lub odprężenie, uspokojenie, złagodzenie napięcia. Proponowane na zajęciach ćwiczenia rozwijają percepcję słuchową, uczą koncentracji uwagi, rozwijają koordynację słuchowo-ruchową, usprawniają mowę i komunikację. Odpowiednio dobrane aktywności muzyczne organizują uczniów nadruchliwych, pobudzają apatycznych, ułatwiają przełamywanie kompleksów i pokonywanie lęków. Zajęcia dostosowane są do indywidualnych potrzeb ucznia i ukierunkowane tak, by mógł on przeżywać sukcesy. Zajęcia muzykoterapeutyczne odbywają się w formie grupowej.

 

Stymulacja polisensoryczna to nauka wielozmysłowego poznawania świata, która ma na celu wywołanie zaplanowanych wrażeń i uczuć. Zajęcia polegają na tym, że nauczyciel dostarcza uczniowi różnego rodzaju bodźce zmysłowe: dotykowe, smakowe, węchowe, słuchowe i wzrokowe. Uczniowie doświadczają tych wrażeń na co dzień podczas zajęć "Porannego kręgu" - stymulację według pór roku. Każdej z pór roku przyporządkowane są pewne podstawowe bodźce. Istotą metody jest komunikacja i budowanie relacji interpersonalnych. W czasie "porannego kręgu" nauczyciele spotykają się z uczniami po to, by dać im poczucie bezpieczeństwa, przyjemność i zadowolenie. Każdy element "porannego kręgu" powinien być dla ucznia przewidywalny i powtarzalny, a co za tym idzie bezpieczny.

W naszej szkole prowadzone są również zajęcia stymulacji polisensorycznej w odpowiednio urządzonej sali wyposażonej m.in. w: suchy basen z kolorowymi piłkami, światłowody, materace, poduchę - puf, sprzęt nagłaśniający z muzyką relaksacyjna, barwne ściany. Nauczyciele zapewniają naszym uczniom ciekawe zajęcia wykorzystując elementy metody Snoezelen. Wykorzystywane są również podczas tych zajęć elementy chromoterapii (terapia kolorami), aromaterapii (terapia olejkami eterycznymi). Ponadto dostarczane są bodźce dotykowe, słuchowe, smakowe. Uczniowie, którzy objęci są tą formą terapii bardzo chętnie uczestniczą w proponowanych aktywnościach stymulacyjnych.